Powered By Blogger

Wanda Wayang


Wanda wayang adalah merupakan kesatuan unsur-unsur yang terdiri antara lain :
  • ·         Tunduk tengadahnya muka (praupan) wayang,
  • ·         Ukuran dan bentuk sanggul,
  • ·         Ukuran dan bentuk mata,
  • ·         Keadaan badan, yaitu ukuran dan posisinya,
  • ·         Ukuran dan tancap dari leher,
  • ·         Datar dan tidaknya dan panjang dan pendeknya bahu,
  • ·         Bentuk dari perut,
  • ·         Busana yang dipakai,
  • ·         Posisi kaki,
  • ·         Sunggingan.

Setiap satu tokoh wayang bisa mempunyai lebih dari satu wanda. Misalnya tokoh Baladewa, mempunyai wanda : Geger, Paripekso, Kaget, Jagong dan sebagainya, yang masing-masing wanda bisa menimbulkan kesan dan penggunaan yang berbeda, walau tokohnya sama.

Dari keterangan yang dikumpulkan, sulit untuk diketahui kapan masing-masing wanda dibuat dan siapa pembuatnya. Keterangan yang ada masih simpang siur, sukar untuk bisa dipertanggung jawabkan. Sehingga kami hanya mengutarakan nama wanda, ciri-ciri dan penggunaannya.

Macam2 wanda :
Lancap                  =  muka menengadah.
Longok                 =  muka agak menengadah ( Lebih tunduk dari lancap ).
Luruh magak      =  muka agak menunduk.
Luruh                    =  muka menunduk.
Lanyap                  =  muka yang tengadah seperti melihat kejauhan.
Lencir                    =  badan tinggi kecil.

Contoh uraian tokoh dan salah satu wandanya :

Samba wanda Bontit.
Ciri-ciri :
Mata                     -  bedahan brebes nyamar
Raut muka          -  kelihatan tersenyum
Leher                    -  longok
Pundak                 -  lurus
Badan                   -  agak besar
Langkah kaki      -  lebar (njonjong)
Busana                                 -  sumping bunga kluwih, jamang dua, sanggul kecil, gruda mendukung sanggul, pantat besar.

Gunanya              : kalau Samba sebagai utusan, atau mencuri.

Daftar nama tokoh dan wandanya
Abimanyu wanda Bontit, Banjet, Brebes, Jayeng gati, Kanyut, Malatsih, Mangu, Mriwis, Panji, Rangkung, Bulus.
Anoman wanda Bambang, Barat, Manuko, Prambanan (Reco, Bambang).
Aswatama wanda Merong.

Bagong wanda Gembor, Ngrengkel, Sembada, Gilut, Jembar
Baladewa wanda Bantheng, Geger, Jagong, Kaget, Jago, Sembada, Sepuh.
Bambangan wanda Maya, Miling, Padasih.
Banuwati wanda Berok, Golek,
Bilung wanda Giti.
Bima wanda Bambang, Bedhil, Bugis, Gendhu, Gurnat, Jagong, Jagor, Kedhu, Ketug, Lindhu, Lindhu Panon, Lindhu Bambang, Lintang (Luntang), Panon, Mimis, Thathit.
Bratasena wanda Angkawijaya, Babad,Lindhu Bambang, ? (biasa), Bocah, Bondhan, Gurnat, Jaka, Lindhu Panon, Pecah Bungkus, Putran, Sembada.
Burisrawa wanda Canthuk.
Boma wanda Encik, Sumilih, Wingit/Sutijo.

Cakil wanda Bathang, Kikik, Panji, Gunung Sari.
Cangik wanda Cangik, Mangir.

Darmakusuma wanda Dhanyang, Demit, Deres, Dukun, Jimat, Panuksma, Puthut, Rangkung.
Denawa Nom wanda Barong, Blebar, Jaka, Kopek.
Denawa Raton wanda Bagus, Barong, Begog, Endog, Jaka, Macan, Mendhung, Wewe.l
Durga wanda Belis, Gedrug, Gidrah, Murgan, Surak, Wewe.
Dursasana wanda Gambyong, Golek, Canthuk.
Durmagati wanda Poncol.
Duryudana wanda Jaka, Janggleng, Jangkung, Rangkung.

Gareng wanda Prekul, Wregul, Gembor, Gembor Alit, Gondok, Kancil, Gulon, Wewe.
Gathutkaca wanda Gandrung/Gembleng, Gelap, Jaka, Guntur, Kilat, Sampluk, Pideksa, Thathit.
Guru wanda Karno, Rama, Reca/Arca.

Hudawa wanda Jaka, Jaran, Lapak, Lare, Tandang.

Indrajit wanda Setan.

Jayajatra wanda Bantheng.
Janaka wanda Bronjong, Gendreh, Janggleng, Jimat, Kadung, Kanyut, Kedhu, Kinanthi, Lintang, Malat, Malatsih, Mangu, Mangungkung, Muntap.

Kongso wanda Bogis, Belis.
Karno wanda Bedru, Geblag, Lonthang, Rangkung.
Kakrasana wanda Bantheng, Jagong, Sembada, Jaladara, Kilat, Slebrak.
Kartamarma wanda Bukuh, Merang.
Kayon wanda Jaler, Estri/Wedok.
Kenyawandu wanda Surak.
Kresna wanda Banjet, Botoh, Bontit, Surak, Gendreh, Jagong, Jangkung, Lendeh, Mangu atau Rondhon Sore, Mawur, Rondhon, Wedok.
Kumbakarno wanda Begog, Jaka, Wewe.
Kurupati wanda Sembada, Jangkung, Rangkung.

Limbuk wanda Gendroh, Bethem.

Nakula wanda Genes.
Narada wanda Reca.
Narayana wanda Bocah, Geblag, Widarakandang, Jaka, Srengat, Sembada.

Parekan wanda Rintik, Runtut.
Petruk wanda Genjong, Bagus, Cangak, Bujang, Sambel Goreng, Jamblang, Moblong, Jlegong, Boging.
Prabawa wanda Drigul, Bundhel.
Pragota wanda Poncol, Bundhel.
Permadi wanda Kadung, Jangkung, Rangkung, Jaka, Mriwis, Jayus, Mesem/Kinanthi, Pecel, Pengawe, Pengarih, Pengasih, Temanten.
Puntadewa wanda Jaka, Kinanthi, Lare, Malatsih, Miling, Putut.

Rara Ireng wanda Lentreng.
Rahwana wanda Begal, Belis, Bengis, Bogis, Gambyong, Klana.

Samba wanda Banjet, Bontit, Geblag, Gunung Sari, Lindur, Rengat, Layar, Sembada.
Semar wanda Brebes, Mega, Dhunuk, Dhukun, Glegek, Paled, Jenggel, Mesem, Mendhung, Jenggleng, Wedhon, Demit.
Sembadra wanda Banjet, Lanceng, Lentreng, Rangkung.
Setyaki wanda Akiki, Mimis, Wisuna
Srikandhi wanda Cemuris, Cemuris Nem, Nglanangi, Patrem
Siti Sundari wanda Gandes.

Togog wanda Barong, Gropak.

Tidak ada komentar: